Begrijpen hoe varkens sociaal met elkaar omgaan is een essentieel onderdeel van succesvol diermanagement. Toch is het objectief meten van deze interacties historisch gezien een uitdaging geweest.
Een baanbrekende studie van The Roslin Institute, PIC en andere partners introduceert nu een vernieuwende, datagestuurde benadering van diergedrag.
De studie toont aan dat kunstmatige intelligentie (AI), gecombineerd met social network analysis (SNA), verborgen sociale structuren onder varkens zichtbaar kan maken zoals nooit tevoren.
Deze innovatieve methode opent grote mogelijkheden voor managementpraktijken, gezondheidsmonitoring en genetische selectiestrategieën in de varkenshouderij.
In één oogopslag: het onderzoek
Onderzoekers implementeerden een volledig geautomatiseerd monitoringsysteem op een fokbedrijf van PIC, met varkens verdeeld over zes hokken van elk 16 tot 19 dieren. Met bovenhangende camera’s en AI volgden ze continu individuele varkens via oormerken.
Verzamelde data omvatte:
- Identificatie via oormerk
- Tijd- en locatiegegevens (XY-coördinaten)
- Houding (staan, liggen, zitten)
- Eet- en drinkduur
- Nabijheid tot andere varkens
Op basis van deze gegevens reconstrueerden de onderzoekers gedetailleerde sociale interactienetwerken — een kaart van hoe vaak en hoe intensief varkens met elkaar interactie hebben.
Belangrijkste bevinding:
Sociale orde is niet willekeurig
Een van de meest opvallende inzichten uit het onderzoek is dat de sociale structuur van varkens steeds georganiseerder wordt naarmate ze groeien.
Waar de interacties in het begin nog relatief willekeurig zijn, ontstaat na verloop van tijd een duidelijke hiërarchie. Bepaalde varkens nemen consequent centrale posities in het sociale netwerk — ze interageren veel en vervullen een stabiliserende rol binnen de groep.
Waar de interacties in het begin nog relatief willekeurig zijn, ontstaat na verloop van tijd een duidelijke hiërarchie. Bepaalde varkens nemen consequent centrale posities in het netwerk — ze interacteren veel en vervullen een stabiliserende rol binnen de groep.
In de praktijk betekent dit:
- Sociale hiërarchie ontstaat vanzelf: Sommige varkens domineren al vroeg het sociale landschap.
- Clustering neemt toe in de tijd: Varkens vormen strakkere en beter voorspelbare subgroepen.
- Gedragsrollen zijn stabiel: Individuele varkens behouden hun sociale positie, wat nieuwe kansen biedt voor genetische selectie.
Wat betekent dit voor de varkenshouderij?
Dit onderzoek opent verschillende veelbelovende paden om welzijn, productiviteit en groepsmanagement te verbeteren:
1. Vroegtijdige identificatie van sociale uitschieters
Met behulp van AI en SNA kunnen varkenshouders dieren detecteren die opvallend agressief, juist erg passief of sociaal geïsoleerd zijn — gedragingen die vaak gelinkt zijn aan welzijnsproblemen. Dankzij deze inzichten zijn gerichte interventies mogelijk, zoals hergroepering of verrijking op maat.
2. Betere groepssamenstelling
Inzicht in hoe varkens gestructureerde netwerken vormen, maakt strategisch indelen van hokken mogelijk. Dat vermindert stressgerelateerd gedrag zoals vechten en staartbijten.
3. Geoptimaliseerd hokontwerp
Data-inzichten in ruimtegebruik door varkens kunnen leiden tot slimmere hokindelingen die groepsdynamiek ondersteunen en conflicten beperken.
4. Digitale fenotypering voor fokkerij
Wellicht het meest baanbrekend: stabiele sociale gedragskenmerken kunnen worden meegenomen in genetische selectieprogramma’s. Denk aan varkens selecteren op niet alleen groei of voederconversie, maar ook sociale compatibiliteit — eigenschappen die welzijn én prestaties bevorderen.
Praktisch voorbeeld: Sommige varkens bewegen zich natuurlijk tussen verschillende subgroepen en brengen rust in het hok. Deze zogeheten ‘keystone pigs’ vervullen een essentiële rol in groepsstabiliteit. Het identificeren en selecteren van zulke dieren kan bijdragen aan robuustere, veerkrachtigere populaties.
Technologie en diergedrag dichter bij elkaar
Deze studie onderstreept de kracht van machine learning, gedragsanalyse en genetica in combinatie.
Hoewel de commerciële toepassing zich nog in de beginfase bevindt, biedt deze aanpak een toekomstgericht model voor precisieveehouderij.
Uniek is dat dit systeem schaalbare, realtime monitoring van sociaal gedrag mogelijk maakt — zonder menselijke inmening of handmatige observatie. Het opent de deur naar AI-oplossingen die niet alleen gedrag registreren, maar ook interpreteren en vertalen naar optimalisaties in verzorging, groepsindeling en management.
De rol van PIC in praktische innovatie
Als mede-auteur van de studie loopt PIC voorop in het vertalen van wetenschappelijk onderbouwde inzichten naar toepasbare oplossingen op het boerenerf.
Van geavanceerde genetica tot innovatieve monitoringtechnologieën — onze missie blijft onveranderd: varkenshouders helpen om dierenwelzijn, prestaties en rendement te maximaliseren.
Tot slot
De kruising van AI en dierwetenschap is geen toekomstvisie meer — het transformeert de moderne varkenshouderij vandaag al.
Dankzij technologieën als social network analysis krijgen varkenshouders en adviseurs diepgaand inzicht in diergedrag. Dat leidt tot duurzamere, welzijnsgerichte en efficiëntere bedrijfsvoering.
“Varkens groeien niet alleen – ze communiceren. Deze technologie leert ons luisteren.”